CHÚ Ý: MỘT CÁCH QUAN TÂM

 

- 

"Cậu biết gì không? Tớ vừa bay qua một rừng hướng dương đang đua nhau nở, lách qua từng đoàn, từng đoàn ong bướm nhặng xị, ồn ào; ấy là còn chưa kể bọn chuồn chuồn vô tri. À, mà đồng cỏ sáng sớm nay cứ lấp la lấp lánh, chắc đêm qua trời nhiều sương.

-     Trông cậu thật tuyệt! vệt màu trên cánh trái mới rực rỡ làm sao!"

Có những cuộc trò chuyện mà người vô tình nghe được cảm thấy thật khó để theo kịp vì không có dấu hiệu gì cho thấy hai bên đối thoại đang hướng đến giải quyết một vấn đề, hay có thông tin quan trọng cần truyền đạt, cũng không có vẻ gì là đang lên một kế hoạch; nhưng cả hai đều rất hạnh phúc, vẻ mặt hài lòng, giọng điệu tươi vui, họ vui cả ngày, có khi đến những năm sau nữa, lúc kể lại mặt họ vẫn ngời lên vẻ hạnh phúc. Như chiếc lá đang chao nghiêng, lượn lờ bởi trò đùa dai của cơn gió; nó đủ nhẹ để gió đưa nhưng cũng đủ nặng để rơi, đâm ra nó không biết nên hờn hay nên dỗi; ta vừa vui lây với niềm hạnh phúc đơn giản đến kỳ diệu kia vừa bối rối với thoáng xáo động trong tâm hồn. Ngạc nhiên hơn nữa, ta nhận ra mình nhớ mãi chuyện này, nó tiềm ẩn một nỗi bất an rằng nếu ta không lý giải được thì ta sẽ mãi không có được cảm giác hạnh phúc mà mình đã chứng kiến.

Chút tò mò, thêm công tỉ mỉ quan sát thì cái ‘hạnh phúc đơn giản đến kỳ diệu’ kia hóa ra không quá khó để lý giải và cũng không xa lạ bởi ít nhiều chúng ta đều đã từng cảm nhận được nhưng có lẽ đã không ngắm đủ lâu để kịp gọi tên hay chưa may mắn gặp đủ nhiều để kịp biết. Cả bướm và thỏ đều ‘nghe’ được một điều duy nhất quan trọng ẩn dưới lớp ngôn từ của nhau, điều khiến cả hai hạnh phúc nhưng vô hình trong mắt kẻ qua đường đang ganh tỵ. Đây là một ‘loại’ giao tiếp đặc biệt, cả hai bên trao và nhận sự chú ý trọn vẹn, cùng vui trong cảm giác được quan tâm, họ chẳng những hiểu nhau trong giây phút đó mà còn hiểu mình, giống như cơn gió và chiếc lá. Trong sự chú ý đã đong đầy quan tâm trìu mến; nhưng sao ta hiếm khi gặp những người hạnh phúc, bạn bè xung quanh lại dường như luôn chất chứa ưu phiền nơi khóe mắt?

Bởi vì “trở ngại” có cả ở hai phía:

Thường thì người ta mãi mong chờ mà lại cứ chần chừ không nói ra. Người ta muốn được quan tâm, người ta đang ngập trong cảm giác hờ hững, người ta chỉ muốn chắc rằng mình vẫn quan trọng đối với hạnh phúc của những người thương yêu. Càng trông mong càng thêm lo lắng, người ta bắt đầu hành động vì một ánh nhìn, một cử chỉ mang vẻ quan tâm, người ta nghĩ “ trò chuyện vài câu qua điện thoại cũng tốt rồi, hay thôi thì nhắn tin cũng được….”, cho dù người ta biết rõ nó hời hợt, nó nhất thời nhưng người ta tự nhủ “chỉ cần bấy nhiêu thôi rồi mình sẽ tin rằng mọi thứ vẫn ổn”.

Một số khác thì quyết liệt hơn: trẻ con gào khóc, lăn ra đất ăn vạ … đòi sự chú ý của người chăm sóc, người lớn không ngừng sáng tạo các cách thức đòi hỏi, thậm chí ép buộc đối với đối phương.

Đến một mức độ nào đó, bằng đòi hỏi hay ép buộc người ta cũng sẽ nhận được sự chú ý. Nhưng sâu tận cõi lòng người ta không khấp khởi niềm vui, không cảm nhận ấm áp…và chỉ còn chờ thời gian để người ta tự thừa nhận rằng sự chú ý đó không phải quan tâm, chú ý đó hướng về phương tiện, về áp lực, cái nhìn đó là để xoa dịu những đòi hỏi gắt gỏng… nó không hướng về sự hiện diện của người ta.

Yêu cầu người khác, đặc biệt những người thân thương, hãy chú ý, tập trung lắng nghe mình thì có vẻ đây là yêu cầu chính đáng, không thể có sai trái gì khi một người mẹ mong con nói chuyện với mình, nhìn mình nhiều hơn, ít nhất cũng tương ứng với mình nhìn nó, người thương phải nhìn mình, lắng nghe những gì mình nói – bằng chứng là nhớ những điều đó – chứ không phải cả tuần hẹn được buổi cà phê sáng lại chăm chăm nhìn màn hình điện thoại… 

Nhưng bất chấp tính chính đáng, đơn giản, nhỏ nhoi.... chúng ta không thể có được sự chú ý của người khác chỉ bằng đòi hỏi và yêu cầu.

Vậy còn phía được mong chờ thì sao?

Thì có một số cũng trong tình trạng tương tự người đang mong chờ họ, có một số hoàn toàn không thể hiểu được câu chuyện của bướm và thỏ ở đầu bài và cũng không muốn hiểu, số khác lại luôn bận rộn với những đối thoại nội tâm của chính mình – họ có quá nhiều lo toan, buồn phiền…, một số khác thì đã hoàn toàn bị trải nghiệm thực tế của bản thân thuyết phục rằng đối phương của mình không cần được chú ý hay quan tâm hoặc đối phương phải thừa hiểu là mình luôn thương yêu họ….

Điều kiện để ‘loại’ giao tiếp đặc biệt như giữa bướm và thỏ ở đầu bài diễn ra thì chỉ có một: cả hai bên trao và nhận sự chú ý trọn vẹn, cùng vui trong cảm giác được quan tâm, chẳng những hiểu nhau trong phút giây đó mà còn hiểu bản thân mình. Nhưng “rào cản” thì nhiều không thể kể hết; trong câu chuyện cười mà lúc nhỏ đi học ta gặp trong đề bài môn Văn cũng tồn tại một loại “rào cản” ngăn cách hai người đối thoại với điều mà họ cùng muốn: sự chú ý của đối phương.

===

LỢN CƯỚI ÁO MỚI

Có anh chàng, một hôm, may được cái áo mới, liền đem ra mặc, rồi đứng hóng ở cửa, đợi có ai đi qua người ta khen.

Đứng mãi từ sáng đến chiều chả thấy ai hỏi cả, anh ta tức lắm.

Đang tức tối, chợt thấy một anh, tất tưởi chạy đến hỏi to:

   – Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?

Anh kia liền giơ ngay vạt áo ra, bảo:

   – Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả!

===